LA DOLCE INVASIONE
De zoete invasie, 100 jaar Italiaans ijs in Nederland
Al eeuwenlang komen Italianen naar Nederland; als bankiers, instrumentmakers, stucwerkers, schoorsteenvegers, terrazzowerkers of ijsmakers. Ze kwamen op eigen gelegenheid, als individu. Dat veranderde na de tweede wereldoorlog, toen groepen arbeiders naar Nederland werden gehaald om hier in de mijnen, de industrie en de hoogovens te werken. Een mijlpaal in deze zaak was de wervingsovereenkomst die de regeringen van Nederland en Italië met elkaar aangingen op 6 augustus 1960. Nederland zat te springen om arbeidskrachten, veel jonge Italianen zaten in een uitzichtloze situatie zonder werk. De overeenkomst was niet de eerste van deze aard tussen de beide landen, wel de eerste in EEG-verband. Deze ‘gastarbeiders’ kwamen als pioniers naar Nederland. Ze waren de wegbereiders van de grote mediterrane migratie, stonden aan de wieg van onze multiculturele samenleving.

De invloed die Italiaanse migranten op de ontwikkeling van Nederland hebben gehad is moeilijk in te schatten. Maar ook in Eindhoven zijn de Italiaanse invloeden beeldbepalend: de Piazza is in 1969 ontworpen door Massimiliano Fuksas. Het gebouw van de Bijenkorf, met de groene geglazuurde tegels, is een ontwerp van een Italiaan: Gio Ponti. En de rood-marmeren beeldengroep aan de zijkant is van Italiaan Mario Negri. Ook de Blob, op het 18 septemberplein, is ook een ontwerp van Fuksas. 

IJSSALON
In de jaren twintig van de vorige eeuw werden in Nederland de eerste Italiaanse ijssalons geopend door ijsmakers uit de valleien van de Boven-Veneto, een gebied met een lange traditie in de ijskunst. Maar al snel werden de Venetianen gevolgd door Toscaanse landgenoten, van oorsprong fabrikanten van gipsen beeldjes (figuristi), die in de jaren van de crisis van de jaren dertig noodgedwongen van baan moesten wisselen. Zo kwam ook de familie Lucchesi terecht in Eindhoven In een huis vol Italiaanse immigranten aan de Heilige Geeststraat 34. In de  zomer verkochten ze ijs in ijssalon Firenze en in de winter maakten ze gipsen heiligenbeeldjes.
Ook in het centrum van Eindhoven werd heerlijk ijs verkocht in de Vrijstraat, bij ijssalon Venezia. Veel Eindhovenaren maakten daar voor het eerst kennis met Italianen en Italiaanse lekkernijen.
Sinds die tijd is de Italiaanse ijssalon een begrip dat behoort tot het Nederlandse culturele erfgoed: onlangs werd in het Openluchtmuseum in Arnhem een ijssalon geopend. De complete inventaris van ijssalon Venezia, van la famiglia De Lorenzo, uit Utrecht is nu nagemaakt in dit museum.

DANIELA TASCA
Daniela Tasca (Palermo, 1966) kwam in 1989 naar Nederland als Erasmus studente en is gebleven. Ze is programmamaker en schrijft theaterstukken. Een belangrijk thema in haar werk is het leven van Italiaanse migranten in Nederland (De Spaghettiflat, 2009) en 1001-Italianen (2016).
Haar lezing op 12 november a.s. in het Academisch Genootschap,  is gebaseerd op tientallen historische foto’s en historische documenten. Veel van het materiaal is ongepubliceerd, afkomstig uit openbare en particuliere archieven, en door haarzelf verzameld bij een tentoonstelling in 2014 in Longarone (I).

Taal: Nederlands 
Leden: gratis
Niet-leden: € 5  Ben je geen lid? Dan is het fijn als je jouw komst toch even aanmeldt. Zo weten we exact hoeveel zitplaatsen we moeten klaarzetten. Aanmelden voor niet-leden

Qr code is verplicht

Lees meer over de ijssalon in het Openluchtmuseum Arnhem