Wil je na jaren carnavallen eens feestvieren in een andere omgeving? Vier dan eens carnaval in Italië! De prachtige Italiaanse carnavalskostuums- en maskers zijn absoluut het bezichtigen waard. De Venetiaanse maskers zijn wereldberoemd. Maar ook de kostuums zijn prachtig. Vaak gaan de kostuums terug naar de Commedia dell'Arte met kleurrijke patronen.

KOSTUUMS EN MASKERS
In het Italiaanse carnevale zijn vaak de befaamde, klassieke vermommingen te zien die afkomstig zijn uit de Commedia dell’Arte, het geïmproviseerde Italiaanse toneel uit de 16e, 17e en 18e eeuw:
•    Arlecchino, de ogenschijnlijk domme knecht, afkomstig uit Bergamo: veelkleurig, vaak geruit kostuum.
•    Pantalone, de gierige, mopperige koopman uit Venezia: rood, strakzittend jasje, nauwe broek en kousen, lange zwarte overjas, gele puntschoentjes.
•    Pulcinella, uit Napoli, met bochel en haakneus, in het wit gekleed met een zwart voorhoofdsmaskertje. 
•    Dottore Balanzone,
de betweterige en praatgrage dokter uit Bologna: zwart pak waarover een lange zwarte toga met grote witte kraag en witte manchetten. Brede riem, waaraan een witte zakdoek hangt.
•    Gianduja, de vrolijke gentleman met zijn rode wangen uit Torino: bruin jasje, geel vest, driepuntshoed en een pruik met omhoog gedraaid staartje met rood strikje.
•    Stenterello, is een straatarme, altijd hongerige jongeman uit Firenze: kleurig jasje, waaronder een vest en korte broek. Een pruik met staartje en zwarte hoed.
•    Brighella, de jonge, slimme en ruziezoekerige knecht uit Bergamo: witte broek en wit jasje met groene motieven. Een hoed die lijkt op een koksmuts en een zwart masker.
•    Colombina, het vrolijke, slimme dienstmeisje uit Venezia: eenvoudig jurkje met ruches aan de zoom en een versteld schort. Wit mutsje op het hoofd.
Zo zie je maar weer, zelfs tijdens de carnaval word je geacht je klassiekers te kennen….

MASKERS
Wil je als toerist een gezellige polonaise inzetten in Venezia, dan zit je echt fout. Anders dan in Nederland, is carnaval hier geen losbandig feest met een kikker op het hoofd , maar een elegant spektakel dat fare bella figura tot doel heeft. Het belangrijkste kenmerk van dit carnaval zijn de maskers.

Naast fantasiemaskers en de commedia dell’arte-maskers zijn er ook klassieke soorten. Het bekendst is de bauta; een wit masker waaraan een ruimvallende, zwarte tabarro, cape, of velo, sluier, is bevestigd die tot halverwege het lichaam reikt. Op het hoofd komt een zwarte tricorno, driekantige steekhoed. De bauta werd zowel door mannen als door vrouwen gedragen. Het was zelfs verplicht voor vrouwen die naar het theater gingen, maar weer verboden voor ongehuwde meisjes….

De moretta werd tot 1760 gedragen: een klein rond masker dat op het gezicht blijft hangen doordat er een uitstulpsel tussen de tanden wordt geklemd (begrijpelijk dat dit masker niet meer zo populair is). Traditioneel is ook il medico della peste, en dit masker werd daadwerkelijk bij pestepidemieën gedragen om besmetting te voorkomen. Het heeft een heel lange neus, waarin vroeger een soort filter werd gelegd met knoflook, salie, rozemarijn en andere desinfecterende kruiden. Toch een heel andere geur dan die van verschaald bier…

COMMEDIA DELL'ARTE EN JAN KLAASSEN EN KATRIJN

Misschien heb je nog nooit van Commedia dell’Arte gehoord, maar Jan Klaassen en Katrijn ken je vast wel. Die beide toneelfiguren komen voort uit het vroegere straattheater in Italië: de Commedia dell’Arte. Bondig omschreven: speels improvisatietoneel op straat. Vanaf het eind van de 15e eeuw tot en met de 18e eeuw was dit improvisatietoneel, dat door reizende toneelgezelschappen werd opgevoerd, erg populair als volksvermaak.

Je zou denken dat de Commedia dell’Arte met al zijn maskers ook de oorsprong van de gemaskerde feesten en het carnaval in Venetië is. Maar dat is niet zo; die ligt veel verder terug in de tijd. Voor de feesten en maskerades in de 18e eeuw was het vooral zaak om door het masker onbekend te blijven. De maskers voor het toneel werden juist gebruikt om te benadrukken welke rol er werd gespeeld; ieder typetje had zijn eigen masker. Maar je kunt je gemakkelijk voorstellen dat de Commedia dell’Arte heeft geïnspireerd en bijgedragen tot het inburgeren van het dragen van maskers. Eind 18e eeuw liep men zelfs bijna structureel met een masker rond in de stad. In sommige situaties waren mensen zelfs verplicht een masker te dragen. De hele stad was verworden tot één groot toneeldecor. En misschien is ze dit tegenwoordig in bepaalde opzichten nog steeds.